Ef’al-i mükellefin
Ef’al-i mükellefin ne demektir neleri içine alır?Mükellefin Yapacağı işler. Çok kısımlara ayrılır. Bazı kitaplar beşinibazı kitaplar da sekizini ve bazı kitaplar daha fazlasını sayar. Mesela Ömer Nasuhi Bey “Büyük İslam İlmihali” adlı eserinde on bir tanesini zikreder.
1- Farz
2- Vacip
3- Sünnet
4- Müstehap
5- Helal
6- Mübah
7- Mekruh
8- Haram
9- Sahih
10- Fasit
11- Batıl.
1- Farz. Hakkında hiçbir şüphe varid olmayan ve kesin delille lüzumlu olduğu sabit olan şer’i hükümdür. Namaz ve zekat gibi.
Farz dört kısma ayrılır:
a- Kat’i Farz: Kur’an’la veya Peygamberimizin sahih ve açık bir hadisi şerifiyle yapılması kesinlikle bildirilen vazifedir. Namaz, hac ve zekat gibi…
b- Zanni Farz: Kat’i delille yakın, bir zanni delille sabit olan hükümdür. Başın dörtte birini meshetmek gibi.
c- Farzı Ayın: Her mükellefe yapılması lazım gelen vazifedir. Otuz gün orucun ifası gibi.
d- Farzı Kifaye: Bir kısım mükelleflerin yapmasıyla diğerlerinden sakıt olan farzdır. Cenaze namazı kılma hafız ve alim yetiştirme gibi.
Kesin farzın inkarında küfür ve zanni farzın inkarında büyük günah vardır.
Vacip:Lazım oluşu, şüpheli veya kesin olmayan delille sabit olan hükme denir. Namazda fatiha suresini okumak, Bayram ve vitir namazları gibi.
Sünnet: Rasulullah’ın farz olmayarak yapmış olduğu şeydir. İki kısma ayrılır.
a- Sünnet-i Müekkede: Peygamberimizin pek az terk ettiği sünnettir. Sabah, öğle ve akşam namazlarının sünnetleri gibi.
b- Sünnet-i Gayr-i Müekkede: Peygamberimizin ara sıra ibadet gayesiyle işlediği sünnettir. Yatsı ve ikindi namazlarından evvel kılınan sünnetler gibi.
Ayrıyeten Sünneti Hüda ve Sünnet-i Zevaid vardır. Cemaata devam etmek, ezan ve ikamet getirmek peygamberin yemesi, içmesi ve oturması gibi yapmak sünneti hüdadandır. Sakal bırakmak sünneti zevaiddendir.
Müekked sünnetin yapılmasında sevap ve terkinde itap (azarlama) vardır. Gayri müekked sünnetlerin yapılması çok iyidir. Terkinde hiçbir azap mevzubahis değildir. Yalnız arasıra (Rasulullah’a uymak için) yapılması gerekir.
Müstehap: Mendup ve gayr-i müekked sünnetin aynısıdır. Yani efendimizin bazan yapıp bazan terkettiği şeydir.
Helal: Şeriatın caiz gördüğü, yapılmasında ve kullanılmasında itap olmayan şeydir.
Mekruh: Sevilmeyen, yapılması doğru görülmeyip terkedilişi iyi görülen şeylerdir.
Kerahat: Tahrimiye, tenzihiye diye ikiye ayrılıp, birincisi harama yakın diğeri ise helale yakındır. Razı olunmayan fena görülen şeydir.
Haram: Biaynihi, biğayrihi diye ikiye ayrılır. Birincisi herkese, diğeri başkasına haram olandır. Kat’i delille yasak olan şeydir.
Sahih: Şart ve rükunlarına riayet edilen muameledir.
Caiz: Yasak olmayan şeylerdir.
Fasit: Nefsinde meşru iken, muteber olmayan yakınlığı ile bozulan şeydir.
Batıl: Rükun ve şartlarını toplamayan muameledir.
Lügatçe:kelimesinin lügat manası “isabetsiz, yanlış” demektir. Istılah manası ise “Her şart altında yanlış olan şey” demektir. Mesela iki kere iki üç eder gibi.
Âlemlerin yaradanına hamdetmek yaraşır, güzel sonuç azaptan sakınanlarındır. Salât ve selâm Allah'ın elçisi Hz. Muhammede ve izinde gidenlerin hepsine olsun.
1- Farz
2- Vacip
3- Sünnet
4- Müstehap
5- Helal
6- Mübah
7- Mekruh
8- Haram
9- Sahih
10- Fasit
11- Batıl.
1- Farz. Hakkında hiçbir şüphe varid olmayan ve kesin delille lüzumlu olduğu sabit olan şer’i hükümdür. Namaz ve zekat gibi.
Farz dört kısma ayrılır:
a- Kat’i Farz: Kur’an’la veya Peygamberimizin sahih ve açık bir hadisi şerifiyle yapılması kesinlikle bildirilen vazifedir. Namaz, hac ve zekat gibi…
b- Zanni Farz: Kat’i delille yakın, bir zanni delille sabit olan hükümdür. Başın dörtte birini meshetmek gibi.
c- Farzı Ayın: Her mükellefe yapılması lazım gelen vazifedir. Otuz gün orucun ifası gibi.
d- Farzı Kifaye: Bir kısım mükelleflerin yapmasıyla diğerlerinden sakıt olan farzdır. Cenaze namazı kılma hafız ve alim yetiştirme gibi.
Kesin farzın inkarında küfür ve zanni farzın inkarında büyük günah vardır.
Vacip:Lazım oluşu, şüpheli veya kesin olmayan delille sabit olan hükme denir. Namazda fatiha suresini okumak, Bayram ve vitir namazları gibi.
Sünnet: Rasulullah’ın farz olmayarak yapmış olduğu şeydir. İki kısma ayrılır.
a- Sünnet-i Müekkede: Peygamberimizin pek az terk ettiği sünnettir. Sabah, öğle ve akşam namazlarının sünnetleri gibi.
b- Sünnet-i Gayr-i Müekkede: Peygamberimizin ara sıra ibadet gayesiyle işlediği sünnettir. Yatsı ve ikindi namazlarından evvel kılınan sünnetler gibi.
Ayrıyeten Sünneti Hüda ve Sünnet-i Zevaid vardır. Cemaata devam etmek, ezan ve ikamet getirmek peygamberin yemesi, içmesi ve oturması gibi yapmak sünneti hüdadandır. Sakal bırakmak sünneti zevaiddendir.
Müekked sünnetin yapılmasında sevap ve terkinde itap (azarlama) vardır. Gayri müekked sünnetlerin yapılması çok iyidir. Terkinde hiçbir azap mevzubahis değildir. Yalnız arasıra (Rasulullah’a uymak için) yapılması gerekir.
Müstehap: Mendup ve gayr-i müekked sünnetin aynısıdır. Yani efendimizin bazan yapıp bazan terkettiği şeydir.
Helal: Şeriatın caiz gördüğü, yapılmasında ve kullanılmasında itap olmayan şeydir.
Mekruh: Sevilmeyen, yapılması doğru görülmeyip terkedilişi iyi görülen şeylerdir.
Kerahat: Tahrimiye, tenzihiye diye ikiye ayrılıp, birincisi harama yakın diğeri ise helale yakındır. Razı olunmayan fena görülen şeydir.
Haram: Biaynihi, biğayrihi diye ikiye ayrılır. Birincisi herkese, diğeri başkasına haram olandır. Kat’i delille yasak olan şeydir.
Sahih: Şart ve rükunlarına riayet edilen muameledir.
Caiz: Yasak olmayan şeylerdir.
Fasit: Nefsinde meşru iken, muteber olmayan yakınlığı ile bozulan şeydir.
Batıl: Rükun ve şartlarını toplamayan muameledir.
Lügatçe:kelimesinin lügat manası “isabetsiz, yanlış” demektir. Istılah manası ise “Her şart altında yanlış olan şey” demektir. Mesela iki kere iki üç eder gibi.
Âlemlerin yaradanına hamdetmek yaraşır, güzel sonuç azaptan sakınanlarındır. Salât ve selâm Allah'ın elçisi Hz. Muhammede ve izinde gidenlerin hepsine olsun.
Konular
- 2023 Şevval Oruçları Ne Zaman Bitiyor?
- İslamda birlik Ve Beraberlik
- Adağımı Kesmem Gerekir mi?
- Ramazan Aynda Fitre Nasıl verilir?
- Göbek Bağı Gömülmeli midir?
- Habil İle Kabil ve İlk Cinayet
- Zilhicce Nedir?
- 2023 Zilhicce (kurban) Oruçları Ne Zaman Başlıyor?
- Uhud Şavaşını Kaybetmenin sebepleri nelerdir?
- 2022 Kurban Bayramı Ne zaman?
- 2022 Büyükbaş ve küçükbaş Kurbanlık Fiyatları Ne Kadar?
- Veli olmadan gelin ve damat kendi kendine şahitlik yaparsa
- Kurban Kesmenin Amacı nedir?
- Zammı Sureler Nasıl Okunur?
- Arafatta Hangi Dualar Okunur?
- Doğum Yapan kadın Günahlarından Arınır Sözü Ne Kadar Doğrudur?
- İmsak Bittikten Sonra Su İçmek Orucu Bozar mı?
- Sahurda Niyet Edilmezse Oruç Kabul Olur mu?
- Sahurda İmsak Bittikten Sonra Yemek Orucu Bozar mı?
- Diş Plağı Orucu Bozar mı?
- Fitre Verirken Her Kimse İçin Ayrı Niyet Şart mıdır?
- Fitre Vermek Vacip midir?
- Fitre Verirken Niyet Etmek Şart Mıdır?
- 2 Talak Vererek Boşamada Hükümler
- Öpmek Orucu Bozar mı?
- Ezan Okunurken Yemek İçmek Caiz Midir?
- Kürtaj Olduktan Sonra Oruç Tutabilir miyim?
- Fitre Alan Kişi Fitre Namazı Kılar Mı?
- Ramazanda Yarım Kalan Hatimler Hakkında
- TV yada İnternetten Hatim Olur mu?