Kurban Bayramı günlerinde asli ihtiyacından fazla nisap miktarı mala sahip olan ve mukim olan kadın erkek müslümana hanefi mezhebine göre vaciptir.

Cenab-ı Hak Kevser suresinde buyuruyor ki:
«Rabbiniz için namaz kıl, Kurban kes»
Allahü Teâlâ'mn bu emri, kurban vazifesinin vacip olmasını ge­rektirir.

Peygamber Efendimiz de hadîs-i şeriflerinde buyuruyor ki:
«Kim kurban kesmek için el (ve mal) genişliği bulur da kurban kesmezse sakın bizim namazgahımıza yaklaşmasın»
Bu gibi vaidler, ancak vacibin terkinde gelmiştir. Resûl-i Ekrem Efendimizin diğer bir hadîs-1 şeriflerinde şöyle buyrulmaktadır:

«Kim (bayram) namaz (ı kılınmaz) dan önce kurban kesmiş ise iade etsin. Kim de kurbanını kesmemişse Allah'ın ismini anarak kes­sin»

Namazdan önce kesilen kurbanın yeniden kesilmesinin icap et­mesi, onun vacip olduğunu göstermektedir.
Kurban olabilecek hayvanlar; deve, sığır, koyun ve keçidir. Man­da da sığır cinsine dahildir. Devenin beş yaşını, sığırın iki, koyunun ve keçinin de bir yaşını doldurmuş olması lâzımdır. Ancak koyun cinsinde istisna ve müsaade vardır. Altı ayını doldurmuş, ayaklı, gösterişli ve anasından ayırt edilemeyecek kadar gövdeli olan kuzu da kurban olur. Keçi için böyle bir hüküm yoktur
.
Bir kimseye kurban vacip olması için dört şart aranmaktadır:
1 — Müslüman olmak. Kurban bir ibadettir; gayr-i müslim bu ibadete ehil değildir.
2 — Mukim olmak. Misafire kurban vacip değildir. Şayet vacip olsaydı, bu vazifeyi ifa etmek için meşgul olurken yolculuktan geri kalırdı.
3 — Hür olmak.
4 — Zengin olmak.
Kurban vecibesinin misafire vacip olmaması, kesmediği zaman mes'ûl olmayacağını ifade eder. Fakat kesecek olursa nafile olarak kurban sevabına erişir.
Bu şartlar arasından zenginliğe gelince; havâyic-i asliyesinden fazla olarak ikiyüz dirhem gümüş veya bu kadar ticaret malı olan kimse zengin sayılır. Bu miktar servete sahip olan kimseye kurban kesmek vacip olur.
Havâyic-i asliye:
Oturacağı ev ve evin mefruşatı,
Binek için kullandığı at, merkeb, bisiklet, motosiklet ve taksi,
Çift sürmekte kullandığı bir çift öküz ve sapan veya bugün kul­lanılan traktör ve ona takılan çift malzemeleri,
Bir silâh,
Günlük, iş ve bayramlık olmak üzere üç kat elbise,
San'atkânn âletleri ve ilim adamının kitapları,
Nafakası üzerine vacip olanların bir yıllık nafakasından ibaret ihtiyaç maddeleridir.
Bu sayıîan şeyler, aslî ve zarurî ihtiyaçlardır. Bunların gösterilen miktardan fazlası, kurban nisabına hesap edilir.

Meselâ; bir kimse­nin ikinci bir evi olur, ikinci bir binek hayvanı veya vasıtası yahut silâhı bulunur da değeri iki yüz dirhem gümüşe denk olursa kendi­sine kurban vacip olur.

Bir Müslümanın bir çift öküzden fazla olarak üçüncü bir öküzü olsa veya üç kattan fazla elbisesi bulunup değeri ikiyüz dirhem gü­müşe denk olsa zengin sayılır ve kurban kesmek vacip olur.
Okumasını bilmeyen kimsenin elinde bulunan kitaplar, satılmak için tutulmuş olmasa bile, kurban nisabına hesap edilir. Değeri ikiyüz dirhem gümüşe denk olduğu zaman kurban kesmek vacip olur.
Bir mü'minin ikiyüz dirhem gümüş kıymetinde bağı veya bahçe­si olsa kendisine kurban vacip olur.
Bir kadının boğazında bu kıymette inci bulunsa kurban kesmesi vacip olur.